کلبرگ در نظریه رشد اخلاقی خود ، اخلاق را در سه سطح پیش عرف ، متعارف و پس عرف تقسیم می کند
و سپس برای هر کدام از این سطوح ، دو مرحله فرعی در نظر می گیرد . بدین ترتیب نظریه او شش مرحله
را در بر می گیرد :
سطح اول : پیش عرف
مرحله 1- در این مرحله قضاوت اخلاقی بیشتر مبتنی بر عواقب عمل و اجتناب از تنبیه است .
مرحله 2 - در این مرحله ، قضاوت اخلاقی بیشتر بر منافع فردی و داد و ستدهای شخصی
مبتنی است .
سطح دوم : متعارف
مرحله سوم : در این مرحله ، عمدتا تاکید بر حفظ وجهه اجتماعی و کسب تایید دیگران است .
با ورود به این مرحله فرد می کوشد نظر مطلوب دیگران را به خود جلب کند ، از این رو هر عملی که
مورد تایید اطرافیان باشد ، از نظر اخلاقی قابل دفاع است .
مرحله چهارم : در این مرحله ، بر اطاعت محض از قانون یا انجام وظیفه تاکید می شود . هر عملی
که جنبه قانون شکنی داشته باشد ، عملا غیر اخلاقی است . از نظر فرد در این مرحله قانون مطلق
است و قابل تغییرپذیر نیست .
سطح سوم : پس عرف
مرحله پنجم : در این مرحله فرد قانون را به عنوان آرای اکثریت در نظر می گیرد و به آنها احترام می گذارد .
اما لزوما قانون را به صورت امور مطلق نمی بیند ، بلکه آنها را انعکاسی از منافع اکثریت تلقی می کند ،
یعتی قانون نسبی است و بر حسب شرایط قابل تغییر و تفسیر است .
مرحله ششم : در آخرین مرحله ، ارزشهای اخلاقی درونی می شوند و فرد در قبال آنها تعهد شدیدی
احساس می کند . فرد در این مرحله دیگر نیازی به قانون یا مجازات نمی بیند ، بلکه درست یا نادرست
بودن اعمال را با استناد به معیارهای درونی شده خود ارزیابی می کند.
منبع :
روانشناسی رشد . مولفان : دکتر حسن احدی - فرهاد جمهری
نوشته شده توسط : مهدی معتقد
نظرات شما عزیزان: